Deprem Sonrası Travma Bozukluğu Nedir, Nasıl Anlaşılır?
Deprem Sonrası Travma Bozukluğu, bireylerin günlük yaşam pratiklerini olumsuz yönde etkilediğinden ruh sağlığı araştırmacıları için oldukça önemli görülen rahatsızlıklar arasındadır. İnsan yaşamını her açıdan olumsuz yönde etkileyen deprem afeti sonrasında görülebilen rahatsızlığın, destek alınmadan aşılması bir hayli zordur. TSSB’nin günlük yaşama olumsuz etkisi insandan insana farklılık gösterir. Bunun için deprem sonrası bireylerde oluşabilecek rahatsızlıklar arasında TSSB hastalığı da dikkate alınarak bir an önce ilgilenilmesi gerekir.
Depremlerin insanlar üzerindeki travmatize edici etkisinin gücü, TSSB’nin hızlı bir şekilde tetiklenmesini sağlayabilir. Örneğin, deprem sonrasında gelişen depresyon TSSB’nin belirtileri arasındadır. Bununla birlikte dışarıdan herhangi bir profesyonelin müdahil olmamasıyla gerçekleşen doğal rehabilitasyon sürecinin de gelişmesi söz konusudur. Bu alandaki bilimsel çalışmalarıyla bilinen bazı araştırmacılar depremin yıpratıcı etkilerinden doğan TSSB’nin doğal akışta iyileşeceğini iddia eder. Fakat bazı veriler ise psikolojik anlamda yıpratıcı etkiler doğuran TSSB belirtilerine yönelik hızlı müdahalenin iyileştirici olduğunu gösterir.
Deprem sonucunda ortaya çıkan psikolojik yıkımın TSSB’ye evrilme riskini önlemek için depremzedelere ve depremin sonuçlarından etkilenen bireylerle sağlıklı bir iletişim kurmak oldukça mühim. Çünkü yaşamı her açıdan olumsuz etkileyen afet sonucunda bireylerdeki travma durumunu hafifletmek sağlıklı iletişimle başlar. Olası depremin getirdiği psikolojik sorunlara karşı çevrenizdeki insanları iyileştirmek isterseniz, aşağıdaki uzman psikologlar tarafından hazırlanan senaryolara göz atabilirsiniz.
Deprem Sonrası Psikolojik Destek Nasıl Olmalı?
İnsanlar günlük yaşamlarında birçok olumsuz olayla travma yaşayabilir. Özellikle anlık olarak gelişen ve yaşam tehlikesi oluşturan afet olayları travma tehdidi oluşturabilir. Bu tür yıkıcı olaylar sonucunda gelişen travmalar insanların günlük yaşamlarını etkileyebilecek düzeyde bir iz bırakabilir. İnsanlarda travmaların birikmesi ve çözümü zor olan seviyeye erişmesi sonucunda ise Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ile karşılaşmaları muhtemel. Travma Sonrası Stres bozukluğu, özellikle ağır travmatik olaylar sonucunda normal ruh haline dönmekte güçlük çeken bireylerde görülen ruhsal hastalık olarak tanımlanır. Özellikle depremzede bireylerde görülen bu rahatsızlık günlük yaşamın akışını olumsuz yönde etkiler.
Bireyler deprem gibi yıkıcı bir olay sonrasında yaşamlarına devam edebilmeleri için bu rahatsızlığa sahip olup olmadıklarının bilincinde olmalı ve psikolojik destek almalıdır. TSSB olası bir deprem felaketi sonrasında iki farklı kesimde görülebilir. Bunlardan birincisi depremi doğrudan yaşayan; evini ve yakınlarını kaybeden kesim. Diğeri ise çeşitli iletişim araçları ile yaşanan olaylardan etkilenerek dolaylı olarak üstlenilmiş travma geçiren toplum. Travma sonrasında görülen psikolojik ve ruhsal farklılıkları her iki kesimde de gözlemlenebilir.
Depremden Etkilenenlere Psikolojik Olarak Nasıl Destek Olunmalı?
Deprem sonrasında oluşan psikolojik yıkımın ilacı birlik ve beraberliktir. Bu doğrultuda depremden etkilenen bireylerin sosyalleşmesi ve sevdikleriyle bir arada olması oldukça mühim. Aile, arkadaşlar ve iş arkadaşlarıyla gerçekleştirilen sağlıklı iletişim, deprem sonrasında oluşabilecek travmatize etkileri bir nebze olsun yatıştırır. Ayrıca depremzede bireylere destek amacıyla sunulan fikirler psikolojik destek açısından faydalı olabilir. Aşağıda depremzede bireylerin yaşayabileceği olası senaryolara ve yapılabileceklere yer verilmiştir. Depremin etkilerini yaşamış bireyleri kurduğunuz iletişimle iyileştirmek isterseniz uzmanların sunduğu çözümleri dikkate almanızda fayda var
Sorun/Tepki 1: Yüksek Endişe. Deprem sonrasında bireylerin hissettiği ilk duyguların stres ve kaygı olması muhtemel. Afetin getirdiği şiddetli yıkım, bireylerin gelecekle ilgili kaygılı olmasına sebep olabilir. Ayrıca bireylerde uykusuzluk, dikkat eksikliği ve gerginlik gibi problemlere sebep olabilir. Bu tür problemler dolaylı olarak terleme ve dengesiz kalp atışı gibi problemler oluşturabilir.
Ne Önerebilirim: Derin nefes alıp verme gibi rahatlatıcı aktiviteler gerçekleştirilebilir.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Uykusuzluk ve konsantrasyon problemlerinin önüne geçmek için size enerji verecek gevşeme egzersizlerine vakit ayırın. Aşağıdaki nefes egzersizleri sizi olası sorunlara dair sakinleştirebilir:
· Yavaşça nefes alın ve “Vücudum huzurla dolu” derken ciğerlerinizi doldurun.
· Sonrasında “Vücudum gerilimi salıyor.” diyerek ağzınızdan yavaşça nefes verin.
· Bunu gün içinde gerildiğiniz ve stres halinde olduğunuz durumlarda beş kez olacak şekilde gerçekleştirebilirsiniz.
Bireydeki Sorun/Tepki 2: Kendi tepkileriyle ilgili endişe veya utanç. Olası deprem felaketi sonrasında bireyler nasıl tepki verdikleri tepkilerden utanç duyabilir. Bu durum bireylerin daha fazla strese girmesini ve iletişim konusunda aksamalar yaşamalarına sebep olabilir.
Ne Önerebilirim: Tepkilerinizi tartışabileceğiniz aile ve arkadaş ortamı gibi güvenilir bir sosyal çevre bulun. Bu tür problemleri herkesin yaşayabileceğini ve zamanla azalacağını unutmayın.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Kendinizi bu suçlama durumundan çıkarmak için genel olarak gerçekçi bir değerlendirme yapın. Bireylerle iletişime geçerken duygularınızı dile getirmek için izin almakla başlayın. Bu tür duygusal karmaşaların olabileceğini bilincinde olarak kendinizi bu felaketten sorumlu tutmayın. Bu tür duygu ve düşüncelerden çıkmakta güçlük çekiyorsanız profesyonel destek alabilirsiniz.
Bireydeki Sorun/Tepki 3: Yapılması gereken görev ve sorumluluklar. Beslenme, barınma, temizlik, ısınma, hijyen ve ebeveynlik gibi temel ihtiyaçların giderilmesindeki zorluklar nedeniyle bunalım hali.
Ne Önerebilirim: Yaşanan afet sonrasında oluşan temel ihtiyaçlardaki kaosun önüne geçmek için önceliklerinizi belirleyin. Temel ihtiyaçlarınızı karşılamanızı kolaylaştıracak hizmetleri araştırın. Bunların sonrasında plan yaparak aksiyon almaya başlayın.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Endişelerinizin bir listesini yapın ve önce neyin üstesinden geleceğinize karar verin. Her seferinde bir adım atın ve kendinizi her şeyi tek seferde halletmek gibi gerçekçi olmayan beklentilerin altına sokmayın. Hangi yardım kuruluş ve kurumlarının ihtiyaçlarınıza yardımcı olabileceğini ve bunlara nasıl erişeceğinizi öğrenin. Uygun olduğunda, yardım için ailenize, arkadaşlarınıza ve topluluğunuza güvenin.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Endişelerinizi gidermek için planlı ve adım adım ilerleyin. Bu süreçte büyük sorumluluklar almak daha fazla kaygı ve endişeye sebep olabilir. Çözüm odaklı bir sürece başlamak için yardım kuruluşlarının desteğini almaktan çekinmeyin.
Bireydeki Sorun/Tepki 4: Tekrarlama korkusu ve artçı depremlere verilen tepkiler. Büyük deprem sonrasında endişe hala devam edebilir. Özellikle artçı sarsıntılarla oluşan endişe hali “tekrar büyük deprem olacak” korkusuna dönüşebilir.
Ne Önerebilirim: Medya organları gibi hatırlatıcı iletişim araçlarının zamanı tespit edilmesi mümkün olmayan deprem korkusunu tetikleyebileceğiniz unutmayın.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Herhangi bir haber kanalı veya sosyal medyanın getirdiği deprem korkusu durumunda kendinize şunu söyleyin. “Bu bana depremi hatırlatıyor. Şuan güvendeyim ve kendimi toparlıyorum.” Bu süreçte televizyon, sosyal medya ve gazete gibi medya organlarını sıkı sıkıya takip etmekten kaçının. Yalnızca ihtiyacınız olabilecek bilgileri okumaya özen gösterin.
Bireydeki Sorun/Tepki 5: Dünyaya ve kendine bakışında, hayata karşı tutumunda değişiklikler. Deprem felaketi sonrasında insanlar yaşamındaki birçok dinamiği olumsuz yorumlayabilir. Bununla birlikte manevi inançlarına ve devlet kurumlarına güven kaybı yaşayabilirler.
Ne Önerebilirim: Sizi sarsacak ve öfkelendirecek düşünceleri zihninizden uzaklaştırın. Unutmayın ki afet anında önceliğiniz olabilecek başka ihtiyaçlarınız var. Kendinizi deprem sonrasındaki önceliklere odaklamaya çalışın.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Rutininizi önceliklerinize göre düzenleyin ve bu rutine bağlı kalmaya çalışın. Deprem sonrasında yaşadığınız öfke ve suçlama halinin o ana bağlı olabileceğini unutmayın. Bu süreçte sevdiklerinizle iletişimde kalarak kötü duygularınızı geride bırakmayı deneyin.
Bireydeki Sorun/Tepki 6: Alkol ve uyuşturucu kullanmak, kumar oynamak veya benzeri yüksek riskli, olumsuz ve bağımlılık yaratabilecek davranışlarda bulunmak. Depremin yıkıcı etkisi bireylerin psikolojilerini olumsuz yönde etkiler. Bunun sonucunda oluşan duygusal boşluk ve ümitsizlik hali, bireyleri madde kullanımına yöneltebilir.
Ne Önerebilirim: Umutsuzluk, kızgınlık ve duygusal boşluk gibi duygularla baş etmek için madde kullanımının yanlış ve tehlikeli bir yol olduğunu unutmayın. Bu süreçte ALO 191 Uyuşturucu il Mücadele Dayanışma Destek Hattı ve 115 YEDAM danışma hatlarını arayarak destek alabilirsiniz.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Madde kullanımının yaşamınızı daha da kötüye sürükleyebileceğini unutmayın. Deprem sonrası yaşanan travmalarınızı çözmek için ilk tercihiniz uzman desteği almak olmalı.
Bireydeki Sorun/Tepki 7: Aşırı öfke. Depremden etkilenen bireylerde birçok açıdan haksızlık ve adaletsizlik hissi meydana gelebilir. Ekonomik, sosyal ve sağlık gibi yaşamı önemli ölçüde etkileyen unsurlardaki yetersizlik de bireyleri öfkeye sürükleyebilir. Bu durumlarda oluşan öfke ve şiddet içeren davranışların önüne geçilmediği takdirde kaos ortamı oluşabilir.
Ne Önerebilirim: Bu süreçte öfke ve şiddet hissinin size daha fazla zarar verebileceğini unutmayın. Kendinizi sakinleştirerek bu tür olumsuz duygularınıza harcadığınızı enerjiyi yardım etmeye yönlendirmeye danışın. Eğer başka birisinden şiddet görüyorsanız Aile ve Sosyal Hizmeti Bakanlığı’nın ALO 183 Şiddetle Mücadele Hattı’yla iletişime geçin.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Sakinleşmek için duygu ve düşüncelerinizi yakın çevrenizle paylaşmaya deneyin. Ayrıca fiziksel egzersiz ve size iyi geldiğini bildiğiniz aktiviteleri gerçekleştirerek rahatlamaya çalışın. Unutmayın ki aşırı öfke ve şiddet gibi duygular insanlarla iletişimini olumsuz yönde etkileyebilir.
Bireydeki Sorun/Tepki 8: Kişilerarası ilişkilerde değişimler. Deprem felaketi sonrasında insan davranışlarının büyük ölçüde değiştiği gözlemlenebilir. Bireyler daha korumacı veya endişeli tepkiler verebilir. Bu durum kişilerarası iletişimi olumsuz yönde etkiler.
Ne Önerebilirim: Bu dönemde duygu ve düşüncelerinizi yakın çevrenizle paylaşmanın önemli olduğunu unutmayın. Deprem felaketi sevdiklerinizde değişen davranışları tolere etmeye özen gösterin. Olumsuz bir hisse veya duyguya kapıldığınızda yalnız olmadığınızı hatırlayın.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Bu tür değişimlerin getirdiği iletişim bozukluklarını önlemek için uzman desteğine başvurun. Deprem gibi felaketlerin herkesi etkileyebildiğini dikkate alarak insanlarla iletişim halinde kalın. Sevdiklerinize nasıl olduklarını ve ne hissettiklerini sorun. Onları “Bu süreci birlikte atlatacağız.” gibi pozitif mesajlarla rahatlatmaya çalışın.
Depremden Etkilenenlere Psikolojik Olarak Nasıl Destek Olunmalı?
Deprem sonrasında oluşan psikolojik yıkımın ilacı birlik ve beraberliktir. Bu doğrultuda depremden etkilenen bireylerin sosyalleşmesi ve sevdikleriyle bir arada olması oldukça mühim. Aile, arkadaşlar ve iş arkadaşlarıyla gerçekleştirilen sağlıklı iletişim, deprem sonrasında oluşabilecek travmatize etkileri bir nebze olsun yatıştırır. Ayrıca depremzede bireylere destek amacıyla sunulan fikirler psikolojik destek açısından faydalı olabilir. Aşağıda depremzede bireylerin yaşayabileceği olası senaryolara ve yapılabileceklere yer verilmiştir. Depremin etkilerini yaşamış bireyleri kurduğunuz iletişimle iyileştirmek isterseniz uzmanların sunduğu çözümleri dikkate almanızda fayda var.
Sorun/Tepki 1: Yüksek Endişe. Deprem sonrasında bireylerin hissettiği ilk duyguların stres ve kaygı olması muhtemel. Afetin getirdiği şiddetli yıkım, bireylerin gelecekle ilgili kaygılı olmasına sebep olabilir. Ayrıca bireylerde uykusuzluk, dikkat eksikliği ve gerginlik gibi problemlere sebep olabilir. Bu tür problemler dolaylı olarak terleme ve dengesiz kalp atışı gibi problemler oluşturabilir.
Ne Önerebilirim: Derin nefes alıp verme gibi rahatlatıcı aktiviteler gerçekleştirilebilir.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Uykusuzluk ve konsantrasyon problemlerinin önüne geçmek için size enerji verecek gevşeme egzersizlerine vakit ayırın. Aşağıdaki nefes egzersizleri sizi olası sorunlara dair sakinleştirebilir:
· Yavaşça nefes alın ve “Vücudum huzurla dolu” derken ciğerlerinizi doldurun.
· Sonrasında “Vücudum gerilimi salıyor.” diyerek ağzınızdan yavaşça nefes verin.
· Bunu gün içinde gerildiğiniz ve stres halinde olduğunuz durumlarda beş kez olacak şekilde gerçekleştirebilirsiniz.
Bireydeki Sorun/Tepki 2: Kendi tepkileriyle ilgili endişe veya utanç. Olası deprem felaketi sonrasında bireyler nasıl tepki verdikleri tepkilerden utanç duyabilir. Bu durum bireylerin daha fazla strese girmesini ve iletişim konusunda aksamalar yaşamalarına sebep olabilir.
Ne Önerebilirim: Tepkilerinizi tartışabileceğiniz aile ve arkadaş ortamı gibi güvenilir bir sosyal çevre bulun. Bu tür problemleri herkesin yaşayabileceğini ve zamanla azalacağını unutmayın.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Kendinizi bu suçlama durumundan çıkarmak için genel olarak gerçekçi bir değerlendirme yapın. Bireylerle iletişime geçerken duygularınızı dile getirmek için izin almakla başlayın. Bu tür duygusal karmaşaların olabileceğini bilincinde olarak kendinizi bu felaketten sorumlu tutmayın. Bu tür duygu ve düşüncelerden çıkmakta güçlük çekiyorsanız profesyonel destek alabilirsiniz.
Bireydeki Sorun/Tepki 3: Yapılması gereken görev ve sorumluluklar. Beslenme, barınma, temizlik, ısınma, hijyen ve ebeveynlik gibi temel ihtiyaçların giderilmesindeki zorluklar nedeniyle bunalım hali.
Ne Önerebilirim: Yaşanan afet sonrasında oluşan temel ihtiyaçlardaki kaosun önüne geçmek için önceliklerinizi belirleyin. Temel ihtiyaçlarınızı karşılamanızı kolaylaştıracak hizmetleri araştırın. Bunların sonrasında plan yaparak aksiyon almaya başlayın.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Endişelerinizin bir listesini yapın ve önce neyin üstesinden geleceğinize karar verin. Her seferinde bir adım atın ve kendinizi her şeyi tek seferde halletmek gibi gerçekçi olmayan beklentilerin altına sokmayın. Hangi yardım kuruluş ve kurumlarının ihtiyaçlarınıza yardımcı olabileceğini ve bunlara nasıl erişeceğinizi öğrenin. Uygun olduğunda, yardım için ailenize, arkadaşlarınıza ve topluluğunuza güvenin.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Endişelerinizi gidermek için planlı ve adım adım ilerleyin. Bu süreçte büyük sorumluluklar almak daha fazla kaygı ve endişeye sebep olabilir. Çözüm odaklı bir sürece başlamak için yardım kuruluşlarının desteğini almaktan çekinmeyin.
Bireydeki Sorun/Tepki 4: Tekrarlama korkusu ve artçı depremlere verilen tepkiler. Büyük deprem sonrasında endişe hala devam edebilir. Özellikle artçı sarsıntılarla oluşan endişe hali “tekrar büyük deprem olacak” korkusuna dönüşebilir.
Ne Önerebilirim: Medya organları gibi hatırlatıcı iletişim araçlarının zamanı tespit edilmesi mümkün olmayan deprem korkusunu tetikleyebileceğiniz unutmayın.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Herhangi bir haber kanalı veya sosyal medyanın getirdiği deprem korkusu durumunda kendinize şunu söyleyin. “Bu bana depremi hatırlatıyor. Şuan güvendeyim ve kendimi toparlıyorum.” Bu süreçte televizyon, sosyal medya ve gazete gibi medya organlarını sıkı sıkıya takip etmekten kaçının. Yalnızca ihtiyacınız olabilecek bilgileri okumaya özen gösterin.
Bireydeki Sorun/Tepki 5: Dünyaya ve kendine bakışında, hayata karşı tutumunda değişiklikler. Deprem felaketi sonrasında insanlar yaşamındaki birçok dinamiği olumsuz yorumlayabilir. Bununla birlikte manevi inançlarına ve devlet kurumlarına güven kaybı yaşayabilirler.
Ne Önerebilirim: Sizi sarsacak ve öfkelendirecek düşünceleri zihninizden uzaklaştırın. Unutmayın ki afet anında önceliğiniz olabilecek başka ihtiyaçlarınız var. Kendinizi deprem sonrasındaki önceliklere odaklamaya çalışın.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Rutininizi önceliklerinize göre düzenleyin ve bu rutine bağlı kalmaya çalışın. Deprem sonrasında yaşadığınız öfke ve suçlama halinin o ana bağlı olabileceğini unutmayın. Bu süreçte sevdiklerinizle iletişimde kalarak kötü duygularınızı geride bırakmayı deneyin.
Bireydeki Sorun/Tepki 6: Alkol ve uyuşturucu kullanmak, kumar oynamak veya benzeri yüksek riskli, olumsuz ve bağımlılık yaratabilecek davranışlarda bulunmak. Depremin yıkıcı etkisi bireylerin psikolojilerini olumsuz yönde etkiler. Bunun sonucunda oluşan duygusal boşluk ve ümitsizlik hali, bireyleri madde kullanımına yöneltebilir.
Ne Önerebilirim: Umutsuzluk, kızgınlık ve duygusal boşluk gibi duygularla baş etmek için madde kullanımının yanlış ve tehlikeli bir yol olduğunu unutmayın. Bu süreçte ALO 191 Uyuşturucu il Mücadele Dayanışma Destek Hattı ve 115 YEDAM danışma hatlarını arayarak destek alabilirsiniz.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Madde kullanımının yaşamınızı daha da kötüye sürükleyebileceğini unutmayın. Deprem sonrası yaşanan travmalarınızı çözmek için ilk tercihiniz uzman desteği almak olmalı.
Bireydeki Sorun/Tepki 7: Aşırı öfke. Depremden etkilenen bireylerde birçok açıdan haksızlık ve adaletsizlik hissi meydana gelebilir. Ekonomik, sosyal ve sağlık gibi yaşamı önemli ölçüde etkileyen unsurlardaki yetersizlik de bireyleri öfkeye sürükleyebilir. Bu durumlarda oluşan öfke ve şiddet içeren davranışların önüne geçilmediği takdirde kaos ortamı oluşabilir.
Ne Önerebilirim: Bu süreçte öfke ve şiddet hissinin size daha fazla zarar verebileceğini unutmayın. Kendinizi sakinleştirerek bu tür olumsuz duygularınıza harcadığınızı enerjiyi yardım etmeye yönlendirmeye danışın. Eğer başka birisinden şiddet görüyorsanız Aile ve Sosyal Hizmeti Bakanlığı’nın ALO 183 Şiddetle Mücadele Hattı’yla iletişime geçin.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Sakinleşmek için duygu ve düşüncelerinizi yakın çevrenizle paylaşmaya deneyin. Ayrıca fiziksel egzersiz ve size iyi geldiğini bildiğiniz aktiviteleri gerçekleştirerek rahatlamaya çalışın. Unutmayın ki aşırı öfke ve şiddet gibi duygular insanlarla iletişimini olumsuz yönde etkileyebilir.
Bireydeki Sorun/Tepki 8: Kişilerarası ilişkilerde değişimler. Deprem felaketi sonrasında insan davranışlarının büyük ölçüde değiştiği gözlemlenebilir. Bireyler daha korumacı veya endişeli tepkiler verebilir. Bu durum kişilerarası iletişimi olumsuz yönde etkiler.
Ne Önerebilirim: Bu dönemde duygu ve düşüncelerinizi yakın çevrenizle paylaşmanın önemli olduğunu unutmayın. Deprem felaketi sevdiklerinizde değişen davranışları tolere etmeye özen gösterin. Olumsuz bir hisse veya duyguya kapıldığınızda yalnız olmadığınızı hatırlayın.
Hangi Tavsiyelerde Bulunmalıyım: Bu tür değişimlerin getirdiği iletişim bozukluklarını önlemek için uzman desteğine başvurun. Deprem gibi felaketlerin herkesi etkileyebildiğini dikkate alarak insanlarla iletişim halinde kalın. Sevdiklerinize nasıl olduklarını ve ne hissettiklerini sorun. Onları “Bu süreci birlikte atlatacağız.” gibi pozitif mesajlarla rahatlatmaya çalışın.
Diğer Yazılar