Bir porsiyon patates kızartması veya bir tabak
kızarmış tavuğun içine dalın; o benzersiz, çıtır çıtır tadı sizi hemen bulur. Ancak kızarmış yiyeceklerin çekici tadının bir bedeli vardır. Araştırmalar, onları pişirmek için kullanılan yağları kalp hastalığı, tip 2 diyabet ve kanser gibi sağlık sorunlarıyla ilişkilendirir. Tam olarak burada devreye airfryer'lar girer: Tüm yağ ve kaloriler olmadan yağda kızartılmış yiyeceklerin tadını, dokusunu ve altın-kahverengi rengini vaat eden cihazlar. Peki gerçekten de airfryer sağlıklı mı ve vadettiği tüm olasılıkları sunabiliyor mu? Gelin, airfryer nedir, sağlıklı mıdır ve bize nasıl katkılar sağlar, hep birlikte bakalım.
Airfryer Tam Olarak Nedir?
Yeni başlayanlar için airfryer, tadı derin yağda kızartılmış versiyona benzer, ancak ekstra yağ içermeyen çıtır yiyecekler yapmamızı sağlar. Bu kulağa kesinlikle çok hoş geliyor, ama gerçekten de airfryer'lar sağlıklı mı? Airfryer temel olarak fritöz ile konveksiyonlu fırın arasında bir melezdir. Airfryer, yiyeceklerin askıya alınmasına ve her taraftan ısıtılmasına olanak tanıyan bir kızartma sepeti içerir; bu, içerisine atılan her şeyi güzel ve çıtır yapmak için kullanılır. Bununla birlikte, yiyecekler sıcak yağa konmak yerine, konveksiyonlu fırına benzer şekilde çok sıcak, sirküle eden havaya maruz bırakılır.
Airfryer Nasıl Çalışır?
Airfryer'lar, tezgahınızın üzerine oturan, yaklaşık bir kahve makinesi büyüklüğünde kare veya yumurta şeklindeki cihazlardır. Kızartmak istediğiniz yiyecekleri (doğranmış patates, tavuk kanadı, vb.) sürgülü bir sepete koyarsınız. İsterseniz, hafif bir yağ tabakası da atabilirsiniz. Bir fan, ısıtılmış havayı - 200 dereceye kadar - yiyeceğin etrafında sirküle eder. Airfryer çalışma mantığı, biraz konveksiyonlu fırına benzer. Dolaşımdaki hava önce gıdaların dışını pişirir, bu da çıtır kahverengi bir kaplama oluşturur ve tıpkı derin yağda kızartılmış gıdalar gibi içinin yumuşak kalmasını sağlar. Yemek pişerken sepetin altındaki bir kap damlayan yağı tutar. İşin kısası airfryer'lar, o sevdiğiniz çıtır çıtır, çiğnenebilir yiyecekleri onları pişirmek için gerekli tüm yağ olmadan ama aynı lezzette beğeninize sunar. Bunun için yapmanız gereken tek şey, sağlıklı airfryer tariflerine göz gezdirerek damak zevkinize uygun tarifler arasından seçim yaparak onları hızlı ve pratik bir biçimde pişirmektir.
Airfryer vs. Diğer Pişirme Yöntemleri: Fark Nedir?
Üreticiler airfryer'ları, kızartma ve ızgara gibi geleneksel, sağlıklı yiyecek hazırlama yöntemlerinin yerini almak için değil, derin yağda kızartılmış yiyecekleri pişirmenin daha sağlıklı bir yolunu yaratmak için tasarladılar. Derin yağda kızartılmış yiyecekler, diğer şekillerde pişirilen yiyeceklerden çok daha fazla yağ içerir. 100 gram kızarmış ve dövülmüş tavuk göğsü 13,2 g yağ içerirken, fırında kavrulmuş tavuk göğsündeki sadece 0,39 g yağ gerektirir. Buna kıyasla birçok kişi kızarmış tavuğun lezzetini ve dokusunu tercih eder. Airfryer'lar, fritözlerin ihtiyaç duyduğu yağın bir kısmını gerektirdiğinden tüketiciler, benzer tatlara ve dokulara sahip daha sağlıklı bir yemek alternatifi tercih edebilirler. Yağ alımını azaltmak, bir kişinin sağlığı için büyük ölçüde faydalı olabileceğinden, bu arzu edilir bir durumdur. Bilim adamları, bitkisel yağdan alınan yağ alımını, artan kalp hastalığı riski ve daha yüksek iltihaplanma oranları dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere çeşitli sağlık koşullarına bağladılar. Kalori alımını azaltmak istiyorsanız, daha az yağ kullanmak faydalıdır. Bununla birlikte bilmekte fayda vardır ki havada kızartılmış tavuğun kavrulmuş, ızgara, yavaş pişirilmiş veya tavada kızartılmış tavuktan daha sağlıklı olduğunu garanti etmez. Sağlıklı, lezzetli yiyecekler sağlayabilen birçok başka cihaz var olmasına rağmen airfryer'ın verdiği kızarmış ve çıtır dokuyu sağlama konusunda da aynı seviyeye erişmeleri oldukça zor.
Airfryer'da Neler Pişirebilirsiniz?
Bir airfryer, normalde yağda kızartacağınız hemen hemen her şeyi pişirebilir, örneğin:
- Çıtır tavuk (kanat, but, göğüs, vb.)
- Sebze
- Soğan halkası
- Patates kızartması
- Peynir çubukları
- Kek
- Muffin
- Ekmek
- Balık
- Pizza
- Donutlar
Bazı modellerde tost ve fırın ayarları da vardır, bu da onları daha çok geleneksel fırınlara benzer hale getirir. Bunları kek pişirmek veya tavuk kızartmak için kullanabilirsiniz. Bu cihazların çoğunun bir dezavantajı, bütün bir aile yemeğini pişirmek için çok az yer bırakan küçük sepetlere sahip olmalarıdır, ancak elbette şu anda piyasada o kadar çok airfryer modeli vardır ki her aile üyesine yetecek büyüklükte bir sepet bulmak artık mümkün.
Airfryer Kullanmanın Avantajları Nelerdir?
Düzgün kullanıldığında airfryer'lar birçok sağlık faydasını da beraberinde getirir.
Airfryer kullanmak kilo kaybını artırabilir: Daha fazla kızarmış gıda alımı, daha yüksek obezite riski ile doğrudan bağlantılara sahiptir. Bunun nedeni, derin yağda kızartılmış yiyeceklerin yağ ve kalorilerde yüksek olma eğiliminde olmasıdır. Derin yağda kızartılmış gıdalardan havada kızartılmış gıdalara geçmek ve sağlıksız yağların düzenli alımını azaltmak kilo kaybını artırabilir.
Airfryer'lar geleneksel fritözlerden daha güvenli olabilir: Kızartma yiyecekleri, haşlama yağıyla dolu büyük bir kabı ısıtmayı içerir. Bu bir güvenlik riski oluşturabilir. Airfryer'lar ısınırken, sıcak yağın dökülme, sıçrama veya yanlışlıkla dokunma riski yoktur. İnsanlar kızartma makinelerini dikkatli kullanmalı ve güvenliği sağlamak için talimatlara uymalıdır.
Airfryer'lar toksik akrilamid oluşumu riskini azaltır: Yiyecekleri yağda kızartmak, akrilamid gibi tehlikeli bileşiklerin gelişmesine neden olabilir. Bu bileşik, derin kızartma gibi yüksek ısıda pişirme yöntemleri sırasında belirli gıdalarda oluşur. Akrilamid, endometriyal, yumurtalık, pankreas, meme ve özofagus kanseri dahil olmak üzere bazı kanserlerin gelişimiyle bağlantılı olabilir. 2014 yılında yapılan bir araştırma, sonuçlar belirsiz olsa da, akrilamid ile böbrek, endometriyal veya yumurtalık kanserleri arasında bir bağlantı olduğunu da öne sürdü. Havada kızartmaya geçerek insanlar yiyeceklerinde akrilamidler ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH'lar) bulunma riskini azaltabilir.
Kızartılmış gıdaları azaltmak hastalık riskini azaltır: Yağda pişirme ve geleneksel kızarmış yiyecekleri düzenli olarak tüketmenin birçok olumsuz sağlık durumuyla bağlantısı vardır. Derin kızartmayı diğer pişirme yöntemleriyle değiştirmek, bir kişinin bu komplikasyon riskini azaltabilir.
Airfryer'da Hazırlanmış Gıdalar Sizin İçin Daha mı İyi?
Çoğu ölçüme göre havada kızartma, yağda kızartmadan daha sağlıklıdır. Kalorileri %70 ila %80 oranında azaltır ve çok daha az yağ içerir. Bu pişirme yöntemi, yağda kızartmanın diğer bazı zararlı etkilerini de azaltabilir. Patatesleri veya diğer nişastalı yiyecekleri kızarttığınızda meydana gelen reaksiyon, araştırmaların kansere yakalanma olasılığını artıran kimyasal akrilamid üretir. Bir çalışma, havada kızartmanın kızarmış patateslerdeki akrilamid miktarını %90 oranında azalttığını gösteriyor. Havada kızartma ile ilgili bazı şeyler yine de sizin için daha iyi olmayabilir. Bir çalışmada, balıkların havada kızartılması "kolesterol oksidasyon ürünleri" (COP'ler) adı verilen bir maddenin miktarını artırdı. COP'ler, et veya balıktaki kolesterol pişirme sırasında parçalandığında oluşur. Çalışmalar bu maddeleri koroner kalp hastalığı, damar sertliği, kanser ve diğer hastalıklarla ilişkilendirmektedir. Yine aynı çalışmanın gösterdiğine göre balıkları havada kızarttığınızda COP miktarını azaltmanın bir yolu taze maydanoz, frenk soğanı veya ikisinin karışımını eklemektir. Araştırmalar, bu bitkilerin havada kızartılmış gıdalardaki COP'leri azaltmak için antioksidan görevi gördüğünü gösteriyor. Havada kızartmanın da balıklardaki omega-3 yağ asitlerini azalttığı görülüyor. Bu "iyi yağlar" kan basıncını düşürmeye ve "iyi" HDL kolesterol seviyelerini yükseltmeye yardımcı olur ve kalbin korunmasında önemli rol oynar.
Sonuç Olarak...
Airfryer ile havada kızartılmış gıdaların etkileri üzerine yapılan araştırmalar ümit vericidir. Airfryer'lar, daha az yan etki ile kızarmış yiyeceklere benzer tatlar sunan sağlıklı bir alternatif gibi görünmektedir. Tabii ki, birinin fritözde yemek pişirmiş olması, onun diğer tüm yiyeceklerden daha sağlıklı olduğu anlamına gelmez. Optimum sağlık için diğer pişirme yöntemlerini düzenli diyet rutinlerine dahil ettiğinizden emin olun. Diğer pişirme seçenekleri arasında fırında kızartma, ızgara, fırınlama ve tavada kızartılmış yiyecekler yer alır.